- Nederland
- Bibliotheek
Kies uw gemeente
Er zijn verschillende gemeenten aangesloten bij De Groene Menukaart, kijk of uw gemeente meedoet of kies voor de landelijke menukaart.
Kies uw menukaart
Er zijn verschillende menukaarten beschikbaar. Kies hieronder een pandtype en ga meteen aan de slag met de duurzame opties!
De Bibliotheek Zuid-Kennemerland in Haarlem bevindt zich in een gebouw, een rijksmonument, dat dateert uit de 16e eeuw. Naast het oude deel is er in de jaren ’70 ook een nieuwer stuk aangebouwd. Deze combinatie van bouwstijlen maakt het een interessant gebouw om te verduurzamen, aangezien er andere maatregelen getroffen moeten en kunnen worden in de verschillende delen van het gebouw. De afgelopen jaren is de Bibliotheek druk bezig geweest met renoveren en verduurzamen. We spraken met Birgitta Fijen, business development manager en Rob Vermeeren, projectmanager, over hoe het proces is verlopen en waar de Bibliotheek nu staat op het gebied van duurzaamheid.
Rob: “In principe is de verbouwing opgeleverd en liggen er nu alleen nog wat laatste, kleine taken. Het pand uit 1974 staat op de lijst om een gemeentelijk monument te worden, waardoor we samen met de architect bewust sommige maatregelen niet of anders geïmplementeerd hebben. Toch is er heel veel wel gedaan.”
Duurzaamheid heeft al jaren een belangrijke plaats in het beleid van de Bibliotheek. Op 9 februari 2023 heeft de Bibliotheek Zuid-Kennemerland opnieuw het gouden Duurzaam Gastvrij Certificaat in ontvangst mogen nemen. Dit is het Nederlandse duurzaamheidskeurmerk voor organisaties in de vrijetijdssector dat wordt onderschreven door het Internationale keurmerk Green Key. Bedrijven met een Duurzaam Gastvrij keurmerk doen er alles aan om milieubewust bezig te zijn, zonder dat hun gasten/bezoekers inleveren op comfort en kwaliteit. Zij gaan daarbij een stap verder dan de normale wet- en regelgeving vereist. Het certificaat kent drie niveaus: brons, zilver en goud. Hoe meer milieumaatregelen zijn doorgevoerd, hoe hoger het niveau. Birgitta: “De Bibliotheek Zuid-Kennemerland is er trots op dat zij al meerdere jaren op rij tot het hoogste niveau behoren!”
De Bibliotheek Haarlem centrum had veel achterstallig onderhoud. Het pand moest dus nodig gerenoveerd worden. Dit was het uitgelezen moment om ook het pand te verduurzamen, vertellen Rob en Birgitta.
Samen met de gemeente Haarlem is er aan een financieel plan gewerkt. Er is in kaart gebracht welk onderhoud er gedaan moest worden en waarom dit nodig was. Hier werd er benadrukt dat de bibliotheek een belangrijke maatschappelijke en sociale functie heeft in de buurt. Naast dat er boeken geleend kunnen worden, wordt de bibliotheek namelijk ook gebruikt voor andere doeleinden. Denk aan het geven van taal- of digitale les en het organiseren van evenementen en lezingen. De gemeente zet in op het verduurzamen van haar vastgoed, dat past goed bij de focus van de Bibliotheek op Duurzaamheid. Daar komt bij dat een extra stap in duurzaamheid ten opzichte van de wettelijke regels niet altijd leidt tot veel hogere kosten omdat de component arbeid altijd groot is en niet altijd toeneemt bij toepassing van duurzamere materialen (het vervangen van ramen door HR++ is niet arbeidsintensiever dan normaal dubbel glas.
De aanvraag voor financiële ondersteuning begint met een energiescan. Op basis hiervan wordt er bepaald welke maatregelen er nodig zijn om een positief verschil te kunnen maken. Hier moet budget voor vrijgemaakt worden en er moet worden voldaan aan de eisen van de gemeente. Toen er vanuit de gemeente akkoord was kon het onderhoud worden uitgevoerd. En met effect! “Door deze maatregelen is de Bibliotheek Haarlem centrum dan ook van energielabel G naar B gegaan. Een flink verschil dus!”, aldus Rob.
Maar hoe pas je deze milieubewuste maatregelen nou toe in een bibliotheek? Er zijn verschillende manieren waarop dit gedaan kan worden. Er zijn grote, ingrijpende aanpassingen zoals de plaatsing van nieuwe luchtbehandelingskasten en nieuwe beglazing. Rob: “In het geval van onze Bibliotheek hebben we een aantal grote ingrepen kunnen doorvoeren. Zo is het pand onder ander voorzien van HR++ beglazing en vacuümglas, wat ons qua comfort en vermindering van het energieverbruik veel oplevert. Ook hebben we nieuwe en verbeterde dakisolatie, een nieuw klimaatbeheersingssysteem en nieuwe duurzame verlichting in de bibliotheekruimtes. Maar ook kleinere ingrepen kunnen een verschil maken. Dit noemen we ook wel quick wins.”
Vaak kunnen er kleine aanpassingen worden gedaan die uiteindelijk gezamenlijk toch een groot effect hebben. Daarom heeft de Bibliotheek hier vol op ingezet. Denk aan het scheiden van afval, het gebruik van afbreekbare schoonmaakmiddelen en het duurzaam inkopen van koffie en thee. Door het personeel en de bezoekers bewust te maken van hoe en welke producten ze gebruiken, maakt de Bibliotheek duurzame impact zonder dat daar veel tijd of geld in geïnvesteerd hoeft te worden. Veel kleine maatregelen hebben samen een groot effect!
Deze duurzame impact wordt dus niet alleen bereikt door het pand te verduurzamen, maar ook juist door duurzame bedrijfsvoering. Vandaar de strenge eisen omtrent het inkopen van producten voor de horeca en schoonmaak bijvoorbeeld. Ook wordt er gebruik gemaakt van groene stroom, werken veel lampen met sensoren, wordt er veel aandacht geschonken aan afvalscheiding, rijden we dagelijks ons transport tussen de 10 vestigingen met een bestelbus op biogas en zijn er oplaadpunten voor elektrische fietsen op het terrein van de Bibliotheek Haarlem centrum te vinden. Rob en Birgitta benadrukken allebei het belang van duurzame bedrijfsvoering: “Om een onderscheiding als Duurzaam Gastvrij te mogen ontvangen, moet er aan verschillende voorwaarden worden voldaan. Niet iedere instantie heeft dezelfde mogelijkheden, dus deze zijn niet in elk geval hetzelfde. En om ieder jaar opnieuw de onderscheiding te mogen ontvangen moet er hard gewerkt blijven worden aan het verduurzamen. Hier doen we dan ook hard ons best voor.”
Als Birgitta en Rob één tip mogen geven aan andere instellingen die willen gaan verduurzamen, dan is het: ‘Houd je budget in de gaten!’. De kans is groot dat er plannen gewijzigd gaan worden en verwachtingen bijgeschaafd moeten worden. Maak daarom altijd een lijst op volgorde van prioriteit en pak eerst de hoognodige dingen aan. Er zou in eerste instantie ook een stuk meer budget beschikbaar zijn voor de renovatie en verduurzaming, maar helaas is dit bedrag uiteindelijk nog flink gezakt. Daarom moesten er moeilijke keuzes worden gemaakt en kunnen bepaalde maatregelen pas in de toekomst worden toegepast.
Ook geeft Birgitta aan dat je vasthoudend moet zijn. “Vaak krijg je eerst tien keer ‘nee’ te horen en krijg je daarna pas dingen gedaan. Geef niet op!”
Er is al veel gedaan, maar er staan nog genoeg dingen op de planning die het gebouw nog een stuk duurzamer zullen maken. Verduurzamen is immers niet een eenmalige actie, maar een proces. En een van de volgende stappen in het proces is het plaatsen van zonnepanelen en een groen dak. Ook is het belangrijk dat de omgeving van de Bibliotheek, namelijk het centrum van Haarlem, gaat vergroenen. De Bibliotheek Zuid-Kennemerland is een goed voorbeeld voor andere bibliotheken die willen verduurzamen. Als het hier kan, kan het overal!
