• Nederland
  • Museum

Ventilatie

Ventilatie is heel belangrijk voor een pand. In oudere panden gebeurt dit vanzelf via naden en kieren. Zo wordt op natuurlijke wijze het binnenklimaat en de vochthuishouding op orde gehouden. Maar we willen kieren graag dichten om tocht en kou te voorkomen. Mogelijke gevolgen hiervan zijn een slechter binnenklimaat én houtrot. Dan moet er dus opnieuw aan ventilatie worden gedacht. Dit kan op natuurlijke en/of mechanische wijze. Ook zijn er slimme manieren om warmte terug te winnen uit afgevoerde opgewarmde lucht. En wist u dat droge geventileerde lucht minder energie kost om te verwarmen?

Ventilatieroosters (natuurlijke ventilatie)

Door te isoleren verdwijnt de natuurlijke ventilatie van het pand. Er is geen natuurlijke toevoer meer omdat kieren en naden zijn gedicht. Een mogelijkheid om toch op natuurlijke wijze lucht toe te voeren is het plaatsen van (geïsoleerde) ventilatieroosters. Dit kan in de gevel of in combinatie met nieuwe ramen. Stem met de gemeente af welke optie het beste bij het gevelbeeld past. Wanneer het niet is toegestaan om roosters aan te brengen, dan is het een optie om boven de 1.80 meter geen kieren te dichten. Op deze hoogte heeft u geen of weinig last van tocht, maar komt er nog wel frisse lucht het pand in. 

  • Draagt bij aan een gezond binnenklimaat
  • Geen geluidsproductie
  • Onderhoudsvriendelijk
  • Geen elektrische aansturing nodig
  • Temperatuur van de toevoerlucht is niet regelbaar en kan bij lage temperaturen tot comfortklachten leiden
  • Geluid van buiten wordt beperkt gedempt
  • Via roosters kan warmte verloren gaan
  • Alleen mogelijk als er geen historisch waardevolle onderdelen worden aangetast
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

Lees meer Lees minder
Tip

Ventilatieroosters kunnen voor tocht zorgen bij harde wind. Een oplossing is winddrukgeregelde roosters. Deze gaan afhankelijk van de wind automatisch meer dicht of open. Hierdoor kunnen de roosters ook bij harde wind open blijven en neemt het warmteverlies af.

Door te isoleren verdwijnt de natuurlijke ventilatie van het pand. Er is geen natuurlijke toevoer meer omdat kieren en naden zijn gedicht. Een mogelijkheid om toch op natuurlijke wijze lucht toe te voeren is het plaatsen van (geïsoleerde) ventilatieroosters. Dit kan in de gevel of in combinatie met nieuwe ramen. Stem met de gemeente af welke optie het beste bij het gevelbeeld past. Wanneer het niet is toegestaan om roosters aan te brengen, dan is het een optie om boven de 1.80 meter geen kieren te dichten. Op deze hoogte heeft u geen of weinig last van tocht, maar komt er nog wel frisse lucht het pand in. 

  • Draagt bij aan een gezond binnenklimaat
  • Geen geluidsproductie
  • Onderhoudsvriendelijk
  • Geen elektrische aansturing nodig
  • Temperatuur van de toevoerlucht is niet regelbaar en kan bij lage temperaturen tot comfortklachten leiden
  • Geluid van buiten wordt beperkt gedempt
  • Via roosters kan warmte verloren gaan
  • Alleen mogelijk als er geen historisch waardevolle onderdelen worden aangetast
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

Decentrale ventilatie met warmteterugwinning

Zijn ventilatiekanalen in het pand niet mogelijk? Dan biedt een decentraal ventilatiesysteem met warmte terugwinning (WTW) misschien uitkomst. U plaatst dan een gevelventilatieunit in een ruimte die vaak gebruikt wordt. De ventilatieunit regelt zowel de afvoer van vervuilde lucht als de aanvoer van schone lucht. De warmteterugwinning zorgt ervoor dat de warmte uit de afgezogen lucht de verse lucht opwarmt. Zo gaat die warmte niet verloren en bespaart u energie. En de roosters voor af- en aanvoer zijn er ook in baksteenformaat, waardoor ze nagenoeg niet zichtbaar zijn. De overige ruimtes kunnen voorzien worden van natuurlijke ventilatie met ventilatieroosters. Toilet, douche en keuken worden apart mechanisch afgezogen, hier zijn dan wel kanalen voor nodig.

  • Geen groot kanalenstelsel nodig.
  • Warmteterugwinning uit ventilatielucht
  • Het geluid kan als storend worden ervaren
  • Dit is een elektrisch systeem waardoor het elektriciteitsverbruik kan stijgen. Dit wordt ruimschoots gecompenseerd door de energiewinst uit warmterugwinning
  • Keuken, toilet en douche dienen nog apart mechanisch afgezogen te worden
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

  • Duurzame monumenten lening lees meer
  • Cultuurfonds hypotheek lees meer
  • Restauratiefonds-hypotheek (lening) lees meer
  • Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) lees meer
  • Subsidieregeling verduurzaming voor verenigingen van eigenaars (SVVE) lees meer
  • Monumenten-hypotheek zakelijk lees meer
Lees meer Lees minder

Zijn ventilatiekanalen in het pand niet mogelijk? Dan biedt een decentraal ventilatiesysteem met warmte terugwinning (WTW) misschien uitkomst. U plaatst dan een gevelventilatieunit in een ruimte die vaak gebruikt wordt. De ventilatieunit regelt zowel de afvoer van vervuilde lucht als de aanvoer van schone lucht. De warmteterugwinning zorgt ervoor dat de warmte uit de afgezogen lucht de verse lucht opwarmt. Zo gaat die warmte niet verloren en bespaart u energie. En de roosters voor af- en aanvoer zijn er ook in baksteenformaat, waardoor ze nagenoeg niet zichtbaar zijn. De overige ruimtes kunnen voorzien worden van natuurlijke ventilatie met ventilatieroosters. Toilet, douche en keuken worden apart mechanisch afgezogen, hier zijn dan wel kanalen voor nodig.

  • Geen groot kanalenstelsel nodig.
  • Warmteterugwinning uit ventilatielucht
  • Het geluid kan als storend worden ervaren
  • Dit is een elektrisch systeem waardoor het elektriciteitsverbruik kan stijgen. Dit wordt ruimschoots gecompenseerd door de energiewinst uit warmterugwinning
  • Keuken, toilet en douche dienen nog apart mechanisch afgezogen te worden
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

  • Duurzame monumenten lening lees meer
  • Cultuurfonds hypotheek lees meer
  • Restauratiefonds-hypotheek (lening) lees meer
  • Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) lees meer
  • Subsidieregeling verduurzaming voor verenigingen van eigenaars (SVVE) lees meer
  • Monumenten-hypotheek zakelijk lees meer

Balansventilatie met warmteterugwinning

Er zijn verschillende mogelijkheden om een pand te ventileren. Gebalanceerde ventilatie is een centraal systeem waarmee u het hele pand ventileert. Vanaf een luchttoevoerkast wordt verse buitenlucht via een kanaalstelsel de ruimten ingeblazen. En de luchtafvoerkast voert de ‘gebruikte’ lucht ook weer af. In een warmteterugwinning-unit (WTW) zijn de toe- en afvoerkasten bijeengebracht zodat warmte wordt uitgewisseld en energie wordt bespaard. Een balansventilatiesysteem met CO2- en luchtvochtigheidsensoren is efficiënt omdat er niet meer verse lucht wordt toegevoerd dan noodzakelijk.

  • De toevoerlucht wordt gefilterd, wat zorgt voor een gezond binnenklimaat
  • Warmteterugwinning uit ventilatielucht
  • Door het systeem uit te voeren met CO₂ sensoren zal er niet meer verse lucht worden toegevoerd dan noodzakelijk
  • Zorgt voor een aangenaam binnenklimaat
  • Werkt minder goed wanneer ramen open staan
  • Hou bij het aanleggen van aan- en afvoerkanalen rekening met de esthetische consequenties voor uw pand
  • Het is belangrijk dat het systeem goed ingeregeld en onderhouden wordt
  • Goede plaatsing is belangrijk om geluidshinder te voorkomen
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

  • Cultuurfonds hypotheek lees meer
  • Restauratiefonds-hypotheek (lening) lees meer
  • Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) lees meer
  • Subsidieregeling verduurzaming voor verenigingen van eigenaars (SVVE) lees meer
  • Monumenten-hypotheek zakelijk lees meer
Lees meer Lees minder
Aandachtspunten

Warmteterugwinning is in de zomer natuurlijk niet nodig. Een zogeheten ‘bypass’ kan voorkomen dat het dan te warm wordt binnen. Dit is een belangrijk aandachtspunt bij de keuze voor een systeem. 

Er zijn verschillende mogelijkheden om een pand te ventileren. Gebalanceerde ventilatie is een centraal systeem waarmee u het hele pand ventileert. Vanaf een luchttoevoerkast wordt verse buitenlucht via een kanaalstelsel de ruimten ingeblazen. En de luchtafvoerkast voert de ‘gebruikte’ lucht ook weer af. In een warmteterugwinning-unit (WTW) zijn de toe- en afvoerkasten bijeengebracht zodat warmte wordt uitgewisseld en energie wordt bespaard. Een balansventilatiesysteem met CO2- en luchtvochtigheidsensoren is efficiënt omdat er niet meer verse lucht wordt toegevoerd dan noodzakelijk.

  • De toevoerlucht wordt gefilterd, wat zorgt voor een gezond binnenklimaat
  • Warmteterugwinning uit ventilatielucht
  • Door het systeem uit te voeren met CO₂ sensoren zal er niet meer verse lucht worden toegevoerd dan noodzakelijk
  • Zorgt voor een aangenaam binnenklimaat
  • Werkt minder goed wanneer ramen open staan
  • Hou bij het aanleggen van aan- en afvoerkanalen rekening met de esthetische consequenties voor uw pand
  • Het is belangrijk dat het systeem goed ingeregeld en onderhouden wordt
  • Goede plaatsing is belangrijk om geluidshinder te voorkomen
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

  • Cultuurfonds hypotheek lees meer
  • Restauratiefonds-hypotheek (lening) lees meer
  • Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) lees meer
  • Subsidieregeling verduurzaming voor verenigingen van eigenaars (SVVE) lees meer
  • Monumenten-hypotheek zakelijk lees meer

Luchtbehandelingskast reviseren

Wanneer een bestaande luchtbehandelingskast toe is aan vervanging, kan dit een grote kostenpost worden. Nieuwe luchtbehandelingskasten zijn groter, waardoor de huidige bouwkundige opstelling wellicht niet toereikend is. Het reviseren (het deels aanpassen) van de luchtbehandelingskast kan hierbij een uitkomst zijn. Bij een revisie van de luchtbehandelingskast worden alle componenten geïnspecteerd en gecontroleerd en waar nodig vervangen. Zo kunnen de componenten worden vervangen door moderne efficiëntere varianten. Zo kan bijvoorbeeld de ventilator worden vervangen door direct aangedreven plugfans met energiezuinige motoren, de warmtewisselaar door een lage-temperatuur versie om de overstap naar bijvoorbeeld een warmtepomp voor te bereiden, het plaatsen van moderne regeltechniek en het reinigen en coaten van de behuizing en vervangen van de filters.

  • Geen grote bouwkundige ingrepen nodig
  • Hoge energiebesparing
  • Er worden geen onderdelen onnodig weggegooid
  • Kosten liggen lager
  • Langere levensduur van de luchtbehandelingskast
  • Laat een nulmeting uitvoeren om de onderdelen te inspecteren en controleren
  • Ga na of de luchtdebieten voldoen aan de huidige normen en eisen
  • Nieuwe luchtbehandelingskasten zijn groter en daardoor energiezuiniger
  • Mogelijkheden zijn soms beperkt door huidige plaatsing of afmetingen
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

Lees meer Lees minder

Wanneer een bestaande luchtbehandelingskast toe is aan vervanging, kan dit een grote kostenpost worden. Nieuwe luchtbehandelingskasten zijn groter, waardoor de huidige bouwkundige opstelling wellicht niet toereikend is. Het reviseren (het deels aanpassen) van de luchtbehandelingskast kan hierbij een uitkomst zijn. Bij een revisie van de luchtbehandelingskast worden alle componenten geïnspecteerd en gecontroleerd en waar nodig vervangen. Zo kunnen de componenten worden vervangen door moderne efficiëntere varianten. Zo kan bijvoorbeeld de ventilator worden vervangen door direct aangedreven plugfans met energiezuinige motoren, de warmtewisselaar door een lage-temperatuur versie om de overstap naar bijvoorbeeld een warmtepomp voor te bereiden, het plaatsen van moderne regeltechniek en het reinigen en coaten van de behuizing en vervangen van de filters.

  • Geen grote bouwkundige ingrepen nodig
  • Hoge energiebesparing
  • Er worden geen onderdelen onnodig weggegooid
  • Kosten liggen lager
  • Langere levensduur van de luchtbehandelingskast
  • Laat een nulmeting uitvoeren om de onderdelen te inspecteren en controleren
  • Ga na of de luchtdebieten voldoen aan de huidige normen en eisen
  • Nieuwe luchtbehandelingskasten zijn groter en daardoor energiezuiniger
  • Mogelijkheden zijn soms beperkt door huidige plaatsing of afmetingen
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

Wat zijn de ervaringen?
Theo de Laat van de Melkweg Amsterdam over hun nieuwe luchtbehandelingskast

Theo de Laat van de Melkweg Amsterdam over hun nieuwe luchtbehandelingskast

"Het is in het horecahok bloedheet. De warme lucht wordt door de luchtbehandelingskast opgezogen, gefilterd en in de koude periodes in de kleedkamers geblazen. De kleedkamers hebben op deze manier in principe geen verwarming meer nodig. In de zomer wordt de hete lucht afgevoerd.”

Setpointstrategie

Goede ventilatie is belangrijk voor gezonde lucht in het pand. De adaptieve temperatuur grenswaarden-methode betekent dat u de ventilatie en verwarming van het pand gaat bepalen op basis van de luchtvochtigheid en het aantal personen binnen. De systemen worden ook aangepast op het seizoen, bijvoorbeeld een lage luchtvochtigheid in de winter lage luchtvochtigheid en een hoge luchtvochtigheid in de zomer. Adaptieve installaties zijn een efficiënte manier van ventileren en verwarmen omdat het gebruik wordt aangepast aan de situatie.

  • Bespaart energie
  • Chemische degradatie wordt beperkt
  • Comfort blijft gelijk of gaat omhoog
  • Laat temperaturen en luchtvochtigheid niet teveel schommelen binnen korte tijdsbestekken maar op seizoenen
  • Temperatuursetpoints kunnen afhangen van de seizoenen, maar voor luchtvochtigheid moeten vaste boven- en ondergrenzen worden gehanteerd
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

Lees meer Lees minder

Goede ventilatie is belangrijk voor gezonde lucht in het pand. De adaptieve temperatuur grenswaarden-methode betekent dat u de ventilatie en verwarming van het pand gaat bepalen op basis van de luchtvochtigheid en het aantal personen binnen. De systemen worden ook aangepast op het seizoen, bijvoorbeeld een lage luchtvochtigheid in de winter lage luchtvochtigheid en een hoge luchtvochtigheid in de zomer. Adaptieve installaties zijn een efficiënte manier van ventileren en verwarmen omdat het gebruik wordt aangepast aan de situatie.

  • Bespaart energie
  • Chemische degradatie wordt beperkt
  • Comfort blijft gelijk of gaat omhoog
  • Laat temperaturen en luchtvochtigheid niet teveel schommelen binnen korte tijdsbestekken maar op seizoenen
  • Temperatuursetpoints kunnen afhangen van de seizoenen, maar voor luchtvochtigheid moeten vaste boven- en ondergrenzen worden gehanteerd
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

Toerenregeling voor luchtbehandelingskast

Door het ventilatiesysteem vraaggestuurd te maken hoeft het systeem niet altijd op 100% te draaien. Oudere systemen maken gebruik van een slipkoppeling, aanzuigdemper of hebben slechts twee standen, waardoor de motor meer vermogen gebruikt dan nodig is. Door middel van een frequentieregelaar kan de ventilator worden aangepast op het benodigde debiet, wat veel energie bespaart. De besparing hangt af van het type en het vermogen van de motor.

  • Bespaart energie
  • Zeer efficiënt systeem
  • De besparing is afhankelijk van het type motor, het aantal draaiuren en het aantal uren dat de elektromotor op een lagere stand kan draaien
  • Het type frequentieregelaar moet worden afgestemd met het type elektromotor
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

Lees meer Lees minder

Door het ventilatiesysteem vraaggestuurd te maken hoeft het systeem niet altijd op 100% te draaien. Oudere systemen maken gebruik van een slipkoppeling, aanzuigdemper of hebben slechts twee standen, waardoor de motor meer vermogen gebruikt dan nodig is. Door middel van een frequentieregelaar kan de ventilator worden aangepast op het benodigde debiet, wat veel energie bespaart. De besparing hangt af van het type en het vermogen van de motor.

  • Bespaart energie
  • Zeer efficiënt systeem
  • De besparing is afhankelijk van het type motor, het aantal draaiuren en het aantal uren dat de elektromotor op een lagere stand kan draaien
  • Het type frequentieregelaar moet worden afgestemd met het type elektromotor
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

Plugventilator in luchtbehandelingskast

In veel gevallen is het voordelig om de ventilator inclusief motor te vervangen door moderne plugfans. Wanneer de luchtbehandelingskast is voorzien van indirect aangedreven centrifugaal ventilatoren kunnen deze worden vervangen door energiezuinige en frequentieregelbare plugfans. Hiermee maakt u in één stap uw luchtbehandelingskast energiezuinig en regelbaar.

  • Bespaart energie
  • Bespaart energie door efficiënte verwarming
  • Eenvoudig te regelen op bijvoorbeeld CO₂, luchtvochtigheid, etc.
  • Plugfans zijn veel stiller dan asynchrone-motoren
  • Dit is altijd werk voor een professioneel bedrijf
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

Lees meer Lees minder

In veel gevallen is het voordelig om de ventilator inclusief motor te vervangen door moderne plugfans. Wanneer de luchtbehandelingskast is voorzien van indirect aangedreven centrifugaal ventilatoren kunnen deze worden vervangen door energiezuinige en frequentieregelbare plugfans. Hiermee maakt u in één stap uw luchtbehandelingskast energiezuinig en regelbaar.

  • Bespaart energie
  • Bespaart energie door efficiënte verwarming
  • Eenvoudig te regelen op bijvoorbeeld CO₂, luchtvochtigheid, etc.
  • Plugfans zijn veel stiller dan asynchrone-motoren
  • Dit is altijd werk voor een professioneel bedrijf
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

CO₂ sturing

Veel luchtbehandelingskasten staan onnodig veel aan. Dit kost elektriciteit (ventilatoren) en er gaat onnodig warmte of koude verloren. Door te sturen op aanwezigheid, kan zodoende veel energie worden bespaard. Sturen op aanwezigheid kan het beste d.m.v. CO2-sturing. Bij een hogere bezetting neemt de CO2-concentratie toe, waarna de ventilatoren (harder) gaan draaien. Zo wordt een prettig binnenklimaat gerealiseerd, en onnodig energieverlies voorkomen.

  • Draagt bij aan een gezond binnenklimaat
  • Bespaart energie
  • Om te regelen op basis van CO₂ moeten de motoren toerengeregeld zijn
  • Als er in de huidige situatie te weinig wordt geventileerd, kan door CO₂ sturing het energiegebruik omhoog gaan
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

Lees meer Lees minder

Veel luchtbehandelingskasten staan onnodig veel aan. Dit kost elektriciteit (ventilatoren) en er gaat onnodig warmte of koude verloren. Door te sturen op aanwezigheid, kan zodoende veel energie worden bespaard. Sturen op aanwezigheid kan het beste d.m.v. CO2-sturing. Bij een hogere bezetting neemt de CO2-concentratie toe, waarna de ventilatoren (harder) gaan draaien. Zo wordt een prettig binnenklimaat gerealiseerd, en onnodig energieverlies voorkomen.

  • Draagt bij aan een gezond binnenklimaat
  • Bespaart energie
  • Om te regelen op basis van CO₂ moeten de motoren toerengeregeld zijn
  • Als er in de huidige situatie te weinig wordt geventileerd, kan door CO₂ sturing het energiegebruik omhoog gaan
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

Luchtbevochtiger

Om de binnencondities constant te houden is het in sommige gevallen nodig te bevochtigen of ontvochtigen. Het be- of ontvochtigen kost relatief veel energie, probeer dit dus op een zo duurzaam mogelijke manier te doen. Laat de luchtvochtigheidswaarde afhangen van de buitencondities (bijvoorbeeld 's winters 40%, 's zomers 60%). Bij toepassing van een warmtewiel in de luchtbehandelingskast kan naast energie,  ook vocht worden teruggewonnen. Daarnaast zijn adiabatische bevochtigers een stuk zuiniger dan bijvoorbeeld stoombevochtigers.

  • Draagt bij aan een gezond binnenklimaat
  • Lokaal geplaatste units kunnen energiezuiniger gebruikt worden dan centrale units
  • Luchtbevochtigen of ontvochtigen kan veel energie kosten
  • Be- of ontvochtig niet meer dan nodig. Stem de eisen aan de binnenlucht af op het type ruimte of type expositie
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

Lees meer Lees minder

Om de binnencondities constant te houden is het in sommige gevallen nodig te bevochtigen of ontvochtigen. Het be- of ontvochtigen kost relatief veel energie, probeer dit dus op een zo duurzaam mogelijke manier te doen. Laat de luchtvochtigheidswaarde afhangen van de buitencondities (bijvoorbeeld 's winters 40%, 's zomers 60%). Bij toepassing van een warmtewiel in de luchtbehandelingskast kan naast energie,  ook vocht worden teruggewonnen. Daarnaast zijn adiabatische bevochtigers een stuk zuiniger dan bijvoorbeeld stoombevochtigers.

  • Draagt bij aan een gezond binnenklimaat
  • Lokaal geplaatste units kunnen energiezuiniger gebruikt worden dan centrale units
  • Luchtbevochtigen of ontvochtigen kan veel energie kosten
  • Be- of ontvochtig niet meer dan nodig. Stem de eisen aan de binnenlucht af op het type ruimte of type expositie
Financieringsmogelijkheden

Landelijk

Aandachtspunt
Schone filters

Schone filters

Het is belangrijk dat ventilatiekanalen open staan en dat de filters schoon zijn. Als filters niet schoon zijn, blaast u ‘vieze’ lucht uw pand in. Bovendien heeft een vervuild (gebalanceerd) systeem een lagere capaciteit en verbruikt het meer elektriciteit vanwege een hogere weerstand.

Aandachtspunt
Luchtvochtigheid

Luchtvochtigheid

Voor het behoud van de kunst in het museum is de beheersing van de luchtvochtigheid zeer belangrijk. Door schommelingen in de luchtvochtigheid kunnen kunstwerken beschadigd raken. Pas de luchttemperatuur aan om de luchtvochtigheid te beïnvloeden en voorkom zo schade aan de werken, het gebouw en het interieur.